Umowa o naukę

Zatrudnianie pracowników młodocianych

Młodociany, czyli osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat, może być zatrudniona na podstawie umowy w celu przygotowania zawodowego.

Przygotowanie zawodowe
Na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego można zatrudnić tylko tych młodocianych, którzy:

• ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową,
• przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich
  zdrowiu.

WAŻNE! Zatrudnianie młodocianych poniżej 15 roku życia dopuszczalne jest tylko w przypadkach wymienionych w ustawie:

• zatrudnienie młodocianych, którzy nie ukończyli ośmioletniej szkoły podstawowej,
• zatrudnienie osób niemających 15 lat, którzy ukończyli ośmioletnią szkołę podstawową,
• zatrudnienie osób niemających 15 lat, które nie ukończyły ośmioletniej szkoły podstawowej.

Przygotowanie zawodowe pracownika młodocianego może prowadzić pod warunkiem posiadania kwalifikacji wymaganych od instruktorów praktycznej nauki zawodu:

• pracodawca, 
• osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy,
• osoba zatrudniona u pracodawcy.
  Posiadanie kwalifikacji nie dotyczy pracodawców, w imieniu których przygotowanie zawodowe
  młodocianych będą prowadzić uprawnieni do tego pracownicy.

WAŻNE! Kwalifikacje zawodowe i przygotowanie pedagogiczne wymagane od instruktorów praktycznej nauki zawodu określone zostało w Rozporządzeniu MEN z 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu.

Zawieranie umów z pracownikiem młodocianym
Przepisy Kodeksu pracy – dalej k.p. wskazują, iż do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy dotyczące umów na czas nieokreślony.

Pracodawca sporządza umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego na piśmie, w której zobowiązany jest określić w szczególności:
1. rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
2. czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
3. sposób dokształcania teoretycznego,
4. wysokość wynagrodzenia.
Określenie w umowie o pracę w celu przygotowania zawodowego, czasu trwania i miejsca odbywania przygotowania zawodowego, nie oznacza, iż dana umowa zawarta jest na czas określony. Co do zasady, wyłączona jest możliwość zawierania z młodocianymi zatrudnianymi w celu przygotowania zawodowego innych rodzajów umów o pracę, tj. na okres próbny, na czas określony.

WAŻNE!

• Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego podpisuje pracodawca z młodocianym (w przypadku, gdy rodzic lub opiekun prawny stwierdzi, że stosunek pracy sprzeciwia się dobru młodocianego, może - za zezwoleniem sądu opiekuńczego - rozwiązać umowę).

Umowę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu z młodocianym zawiera się:

• w terminie przyjęcia kandydatów do branżowych szkół I stopnia,
• w innym terminie, gdy młodociany nie dokształca się w branżowej szkole I stopnia.

Rozwiązywanie umów przez pracodawcę
Rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego przez pracodawcę dopuszczalne jest tylko w razie:

• niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
• ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
• reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,
• stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa
  przygotowanie zawodowe.

Wskazane przyczyny wypowiedzenia umowy w celu przygotowania zawodowego są jedynymi dopuszczalnymi, co oznacza, że wypowiedzenie jest możliwe, ale tylko z wymienionych w przepisie przyczyn.

PAMIĘTAJ! Okres wypowiedzenia uzależniony jest od stażu młodocianego u pracodawcy, u którego odbywa on przygotowanie zawodowe - stosuje się ogólne zasady prawa pracy.

Rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia przez pracodawcę dopuszczalne jest:

• na ogólnych zasadach, z przyczyn określonych art. 53 § 1 k.p., Rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron.

Czas pracy
Pracownik młodociany, który nie ukończył 16 lat nie może pracować dłużej niż 6 godzin na dobę, pracownik powyżej 16 roku życia nie może pracować dłużej niż 8 godzin na dobę.

WAŻNE! Do czasu pracy osoby młodocianej wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.

 

Młodocianego nie wolno zatrudniać

• w godzinach nadliczbowych,
• w porze nocnej, która przypada pomiędzy godzinami 22.00- 6.00.

Przerwa w pracy pracownika młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin. Młodocianemu przysługuje również w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

Zawarcie umowy o pracę oznacza konieczność zrobienia wstępnych badań lekarskich przed przyjęciem młodocianego do pracy. Takiemu pracownikowi należy również zapewnić przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wymiar i rozkład czasu pracy przy pracach lekkich
Pracodawca ustala wymiar i rozkład czasu pracy młodocianego zatrudnionego przy lekkiej pracy, uwzględniając tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego.


Urlop pracownika młodocianego
Młodociany nabywa prawo do urlopu w wymiarze 12 roboczych dni z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy. Po upływie roku pracy młodocianemu przysługuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Zatem młodociany pracownik, w pierwszym roku pracy nabywa prawo do dwóch urlopów w łącznym wymiarze 38 dni (12+26).

WAŻNE! Prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego młodociany nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.
Wymiar każdego następnego urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni roboczych, aż do roku, w którym młodociany kończy 18 lat.

W roku kalendarzowym, w którym młodociany ukończy 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed
ukończeniem 18 lat. Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych.
Młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu w wymiarze 12 lub 26 dni roboczych pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii.
W celu skorzystania przez młodocianego z zaliczkowego urlopu konieczny jest wniosek o jego udzielenie i zgoda pracodawcy. W razie braku stosownego wniosku i/lub zgody pracodawcy, pracownik jest zobowiązany świadczyć pracę.

Urlop bezpłatny młodocianego
Młodociany ma możliwość skorzystania z urlopu bezpłatnego w okresie ferii. Co istotne, pracodawca jest obowiązany na wniosek pracownika młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres tego urlopu wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Obowiązki pracodawcy
Do Twoich podstawowych obowiązków wobec pracownika młodocianego należy m.in.:

• zapewnienie mu opieki i pomocy niezbędnej do przystosowania się młodocianego do właściwego wykonywania pracy,
• założenie i prowadzenie akt osobowych tak, jak dla każdego innego pracownika,
• organizowanie i realizowanie kształcenia zawodowego młodocianych,
• prowadzenie ewidencji – wykazu pracowników młodocianych,
• dokonywanie odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, w przypadku pracodawcy zobowiązanego do tworzenia funduszu,
• stosowanie przepisów dotyczących potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

 

Jeśli zatrudniasz młodocianego w celu nauki zawodu masz obowiązek:

• realizować program nauczania uwzględniający podstawę programową kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego określonym w klasyfikacji zawodów szkolnictwa
  branżowego w zakresie nauczanego zawodu lub,
• realizować program zapewniający spełnienie wymagań egzaminacyjnych określonych w standardach będących podstawą przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika w zawodach nieujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, określonych w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,
• odpowiadać za to, aby osoby szkolące młodocianych posiadały odpowiednie kwalifikacje.

Obowiązki młodocianego
Do podstawowych obowiązków pracownika młodocianego należy m.in.:

• przestrzeganie czasu i organizacji pracy ustalonych u pracodawcy,
• przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, 
• dokształcanie się,
• przystąpienie do stosownego egzaminu, kończącego naukę zawodu lub przyuczenie.